vrijdag 26 januari 2024 / Tijl Akkermans

Tentoonstelling over Arbeidseinsatz

Gedwongen - expositie in Kamp Amersfoort

Vaders, echtgenoten, verloofden en jongens die de puberteit nog nauwelijks ontgroeid waren: ongeveer een half miljoen Nederlandse mannen werd tussen 1942 en 1945 als dwangarbeider ingezet in de Duitse industrie.

 

Samen met meer dan 7 miljoen mannen en vrouwen uit de rest van Europa en de Sovjet-Unie moesten ze de (wapen)industrie en landbouw in Duitsland overeind houden, terwijl Duitse gezonde mannen aan het front vechten. Naar schatting 30.000 Nederlandse mannen overleefden de slechte leef- en werkomstandigheden, besmettelijke ziekten en geallieerde bombardementen niet.

 

Haast elke familie was wel iemand tewerkgesteld, maar na de oorlog werd er nauwelijks over gesproken. Het verhaal van de dwangarbeiders is decennialang onderbelicht gebleven. Maar nu is er in museum Kamp Amersfoort de tentoonstelling Gedwongen. Hierin vertellen ex-tewerkgestelden over hun ervaringen aan de hand van persoonlijke voorwerpen, memoires, foto’s en audioverhalen.

 

Ook een podcast en graphic novel

Sinds 2018 onderzoekt het Nationaal Comité 4 en 5 Mei samen met het NIOD de periode van de Arbeitseinsatz. Deze tentoonstelling is dan ook onderdeel van het grotere project ‘Gedwongen – Tewerkgesteld in Duitsland’. Eerder produceerden we in opdracht van het Comité met audiomaker Tjitske Mussche de podcast Gedwongen, met persoonlijke verhalen van de laatste ooggetuigen. Ook maakten we een online graphic novel met prachtige illustraties van Max Philippi en muziek van componist Darius Timmer. 

 

Projectleiding: Aldus' Emmie Kollau en Tijl Akkermans

Ruimtelijk en grafisch ontwerp: Aldus' Kars van den Heuvel en Tijl Akkerman

Teksten: Aldus' Emmie Kollau

Vertaling: Erik de Kruijf

Eindredactie: Aldus' Catrien Spijkerman

Begeleiding: Renske Krimp-Schraven en Cristan van Emden, Nationaal Comité 4 en 5 Mei
Advies: Frank van Vree, NIOD; Floris van Dijk en Vie van Steenbergen, Kamp Amersfoort
Portretfotografie: Boudewijn Bollmann
Interviews audio: Tjitske Mussche
Montage: Kars van den Heuvel en Emmie Kollau
Muziek: Darius Timmer
Illustratie: Max Philippi

Bouw en uitvoering: Iris Vormgeving

 

Lees ook

dinsdag 3 oktober 2023

Opening pop-up expositie

Remember the rebel

Op 9 november vindt in Parktheater Eindhoven de feestelijke opening plaats van de pop-up expositie Remember the Rebel. De installatie portretteert illustere rebellen van het heden en recente verleden uit heel Europa en is van 2 november t/m 30 november te zien tijdens de Maand van de Democratie in het Parktheater.

donderdag 21 oktober 2021

Podcast - Nationaal Comite 4 en 5 mei, NIOD

Gedwongen - tewerkgesteld in Duitsland

Het is een groep waar je zelden over hoort: de mannen die in de Tweede Wereldoorlog als dwangarbeider in Duitsland hebben gewerkt. In de nieuwe podcast Gedwongen, die we samen met Tjitske Mussche maken, verzamelen we hun persoonlijke verhalen en onderzoeken we waarom het onderwerp zo lang onbesproken is gebleven. In opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Lancering: 9 november 2021.

 

zondag 1 oktober 2023

Online beeldverhaal over Arbeitseinsatz

Gedwongen - graphic novel

Co Knuppelder was net achttien toen hij in 1943 door zijn baas als jongste bediende naar Duitsland werd gestuurd. Hij had geen idee wat hem te wachten stond. Hij pakte zijn koffer, gooide zijn nette pak erin en vertrok. Hij was één van de half miljoen mannen die tussen 1942 en 1945 uit Nederland tewerkgesteld werdenin nazi-Duitsland vanwege de Arbeitseinsatz. We maakten een graphic novel over zijn verhaal.

dinsdag 7 november 2023

Nieuwe podcast ism NRC

Hier hing een schilderij

Het Stedelijk Museum gaf een Kandinsky ter waarde van 60 miljoen terug aan de erven van de laatste Joodse bezitter. Of gaf het museum het schilderij weg? In de podcast Hier hing een schilderij gaan Emmie Kollau en Pieter van Os op zoek gaan naar het antwoord in een fascinerende zoektocht naar geschiedenis én moraal.